Cryptocurrency (Tiền Điện Tử/Tiền Kỹ Thuật Số) Là Gì?

　　Tóm tắt nội dung bài học:

　　1. Định nghĩa đơn giản về tiền điện tử và những gì bạn có thể làm với loại tiền này

　　2. Làm thế nào tiền điện tử có thể có giá trị và khái niệm về sound money (tiền ổn định)

　　3. Sự phát triển của tiền và chế độ bản vị vàng

　　4. Giải thích đơn giản về nguyên lý hoạt động của Bitcoin

　　Tiền điện tử là một loại tiền mới trên Internet. Bạn có thể sử dụng nó để mua mọi thứ trực tuyến và bạn có thể gửi loại tiền này ngay lập tức cho những người dùng khác ở bất kỳ nơi nào trên thế giới, với chi phí rất thấp, không cần gì ngoài những thiết bị thông minh và có kết nối internet.

　　Tiền điện tử không tốn nhiều chi phí và thuận tiện hơn nhiều so với các dịch vụ hiện có như Paypal hoặc Transferwise, trong trường hợp bạn thường xuyên gửi tiền ra nước ngoài. Hàng triệu người đang tích cực sử dụng loại tiền này ngày nay với mục đích đó.

　　Mặc dù hữu ích là thế nhưng đây lại không phải tính năng của tiền điện tử thu hút sự chú ý của mọi người nhất.

　　Cũng có chức năng như của một loại tiền internet mới, tiền điện tử cũng là một hình thức đầu tư rất phổ biến, bởi nó tăng giá mạnh trong thời gian dài.

　　Những người mới sử dụng tiền điện tử sẽ thấy khía cạnh này rất khó hiểu. Làm thế nào mà loại tiền internet mới, thậm chí không thể chạm vào này lại có giá trị như vậy？

　　Tại sao tiền điện tử có thể có giá trị？

　　Để trả lời câu hỏi đó, chúng ta cần quay ngược thời gian và tìm hiểu sự phát triển của tiền tệ.

　　Khi đã hiểu được lý do tại sao con người sử dụng tiền, chúng ta không cần phải nhắc đến những đặc điểm cơ bản ấy của nó nữa mà sẽ đi tìm hiểu một khái niệm mới được gọi là sound money (tiền ổn định).

　　Các đặc điểm của tiền ổn định cung cấp cho chúng ta một khuôn mẫu để đo lường loại tiền mà chúng ta sử dụng hiện tại và những cải tiến mà tiền điện tử hứa hẹn sẽ mang lại.

　　Quay ngược thời gian tìm hiểu sự phát triển của tiền

　　Các nhà khảo cổ đã tìm thấy bằng chứng về những món đồ sưu tầm có từ 75.000 năm trước, như chuỗi hạt và răng động vật bị đâm thủng. Đó không phải là những món đồ được tìm thấy ngẫu nhiên; mà chúng rất bền, không có nhiều và có giá trị đặc biệt (thường được dùng làm đồ trang sức) và chúng ta biết rằng người xưa đã phải mất rất nhiều công sức để tạo ra chúng ở thời điểm đó cuộc sống còn thiếu thốn và năng lượng khan hiếm.

　　Những món đồ sưu tầm này đã được truyền lại như một vật gia truyền hoặc là một phần trong các nghi lễ quan trọng. Do có tính bền và vô cùng khan hiếm, cho nên những món đồ này đóng vai trò như một kho lưu trữ giá trị và là tiền thân của tiền tệ.

　　Khi tổ tiên của chúng ta từ bỏ lối sống du mục và tập trung phát triển các kỹ năng chuyên môn, họ có thể trao đổi thặng dư của mình. Ở quy mô nhỏ như trong một ngôi làng, họ có thể ghi nhớ ai đã nợ cái gì - hệ thống tín dụng hoặc dựa trên sự tin tưởng - và tỷ giá hối đoái hợp lý là bao nhiêu - bao nhiêu lúa mì để đổi lấy một con bò.

　　Hệ thống tín dụng này trở nên không còn hữu dụng khi số lượng các mặt hàng được trao đổi tăng lên và các bên trao đổi hàng hóa không còn nằm trong phạm vi nhỏ của địa phương nữa, vì vậy hệ thống tín dụng dựa trên sự tin tưởng không còn thực tế; giải pháp lúc này là tìm một thứ gì đó thích hợp làm phương tiện trao đổi hàng hóa và dịch vụ chung; những món đồ sưu tầm ban đầu là những ứng cử viên tự nhiên và do đó trở thành loại tiền đầu tiên.

　　Các phiên bản đầu tiên của tiền bao gồm dừa, gia súc, gạo hoặc muối (salarium trong tiếng Latinh là từ gốc của từ “salary”- lương), nhưng phải đến năm 350 trước Công nguyên, Aristotle mới làm rõ khái niệm phù hợp và hữu ích hơn, đó là tiền. Những ý tưởng của ông vẫn còn được áp dụng cho đến ngày nay, hình thành nên khái niệm về tiền ổn định.

　　Vào thời điểm đó trong lịch sử, vàng được coi là vật lưu trữ giá trị và phương tiện trao đổi tốt nhất. Hãy khám phá lý do tại sao.

　　Các đặc điểm của tiền ổn định/tiền pháp định

　　Một tính chất quan trọng của vàng đó là nó gần như không thể bị phá hủy (bền) nhưng có thể được nấu chảy thành các đơn vị nhỏ hơn (có thể chia được), tương đối dễ vận chuyển (dễ mang chuyển) và khi chia nhỏ, mỗi đơn vị có các đặc tính giống hệt nhau (có thể thay thế được).

　　Vàng cũng rất dễ nhận biết, điều này không có gì đáng ngạc nhiên vì nó có giá trị nội tại nhờ màu sắc và độ sáng bóng của nó.

　　Bạn không thể sản xuất ra vàng, mà chỉ có thể kiếm được nhiều vàng hơn bằng cách đào nó lên khỏi mặt đất, nhưng cũng bởi những khó khăn trong việc khai thác, lượng vàng dự trữ có xu hướng thay đổi với tốc độ rất dễ đoán - điều này cho thấy nó thuộc tính khan hiếm quan trọng của vàng.

　　Vì vậy, đồng tiền ổn định, đóng vai trò hữu ích như một phương tiện trao đổi hoặc lưu trữ giá trị, có các đặc tính sau:

　　· Tính bền

　　· Có thể chia được

　　· Có thể thay thế được

　　· Dễ mang chuyển

　　· Dễ nhận biết

　　· Khan hiếm

　　Điều này giúp chúng ta có một thước đo tốt để đo lường các ứng cử viên cho đồng tiền ổn định và sẽ giúp trả lời câu hỏi liệu tiền điện tử dưới dạng một loại tiền mới tiềm năng, có giá trị hay không.

　　Đặc điểm quan trọng về một loại tiền ổn định là nó có một quá trình tiến hóa tự nhiên. Tất cả các nền văn minh đều sử dụng các loại tiền tệ một cách độc lập - thay đổi tùy thuộc vào địa lý và văn hóa - và dần dần họ đều hướng về các phương tiện trao đổi hoặc kho lưu trữ giá trị tốt hơn (ổn định hơn).

　　Vàng vẫn là loại tiền chủ đạo cho đến thời kỳ Phục hưng của Ý (từ khoảng năm 1420) tuy nhiên điểm hạn chế duy nhất của vàng đó là khó vận chuyển số lượng lớn, vấn đề này đã được giải quyết bằng sự ra đời của Tiền giấy, có thể đổi được tại ngân hàng lấy số vàng thay thế.

　　Chế độ bản vị vàng

　　Trong “chế độ bản vị vàng”, tiền giấy được chuyển đổi từ lượng vàng tương đương. Cho đến năm 1971 khi Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon thay đổi các quy tắc, cho phép các chính phủ tạo ra tiền mà không có bất kỳ cơ chế nào để chuyển đổi nó thành một lượng vàng tương đương.

　　Chế độ bản vị vàng là ở đó tiền giấy và tiền xu đang lưu hành với số lượng vàng tương đương gửi tại ngân hàng trung ương. Lượng cung tiền chỉ có thể tăng trưởng nếu một lượng vàng tương đương được thêm vào kho dự trữ của ngân hàng.

　　Tất nhiên đến đây chúng ta biết điều này đã phá vỡ một trong những quy tắc vàng về tiền ổn định - tính khan hiếm. Thay vào đó, với hệ thống mới này, chúng ta chỉ cần tin tưởng vào chính phủ để quyết định cần tạo ra bao nhiêu tiền và cho mục đích gì. Đây được gọi là Fiat Money (tiền pháp định), theo nghĩa đen có nghĩa là nó được coi là tiền bởi vì chính phủ quy định như vậy.

　　Khi nhìn lại thực tế, chúng ta hẳn đã biết rằng sự kết hợp giữa lòng tin, chính phủ và tiền bạc sẽ không mang lại kết quả tốt đẹp.

　　Lý do mà tính khan hiếm của tiền quan trọng là việc tạo ra nhiều tiền hơn (được gọi là tăng cung tiền) làm cho số tiền bạn đã tiết kiệm sẽ có giá trị thấp hơn; điều này được gọi là lạm phát. Ở những quốc gia hoàn toàn mất quyền kiểm soát tiền sẽ gặp tình trạng siêu lạm phát, khi số tiền của bạn chẳng có giá trị gì.

　　Như người ta thường nói, lòng tin thì khó lấy và lại rất dễ đánh mất, vậy làm cách nào quay trở về với tiền ổn định và lấy lại lòng tin của mọi người？

　　Làm thế nào tiền điện tử có thể đưa chúng ta quay trở lại với tiền ổn định

　　Để quay trở về với đồng tiền ổn định nghĩa là về với chế độ bản vị vàng, nhưng những kim loại nặng ấy không hoàn toàn phù hợp với thế giới kỹ thuật số; câu trả lời đến từ tiền điện tử.

　　Tiền điện tử được thiết kế đặc biệt để bao gồm tất cả các đặc điểm có ở tiền ổn định; thuận tiện cho thời đại kỹ thuật số.

　　Thay vì có một cơ quan trung ương, các hệ thống tiền tệ mã hóa dựa hoàn toàn vào các thuật toán - cụ thể hơn là dựa trên một nhánh của toán học được gọi là mật mã.

　　Tên gọi tiền điện tử (tiền mã hóa) là từ đó mà ra và điều gì làm cho ý tưởng về tiền điện tử trở nên mang tính cách mạng？ Tiền điện tử đầu tiên và quan trọng nhất là Bitcoin.

　　Bitcoin – Loại tiền ổn định tối ưu nhất

　　Trước khi nhảy vào để đào Bitcoin, chúng ta cần phân biệt: Bitcoin (với chữ B viết hoa) chỉ hệ thống tiền của nó - trong khi bitcoin (chữ b viết thường) chỉ các đơn vị của nó - chính là coin.

　　Bitcoin là loại tiền điện tử đầu tiên tìm ra giải pháp thành công mua bán tiền ổn định mà không gặp rủi ro nào đối với một cơ quan kiểm soát duy nhất nào.

　　Hãy cùng khám phá cách loại tiền này đạt được hai điều đó.

　　Đạt được sự tin tưởng

　　Cho đến nay, khía cạnh mang tính cách mạng nhất của Bitcoin là nó không đòi hỏi sự tin tưởng chính xác vào một cơ quan trung ương - điều mà chúng ta đã biết, đã dẫn đến các khoản nợ quốc gia do khủng hoảng tài chính kinh hoàng (2008) và tác động của Đại dịch Covid (Năm 2020).

　　Bitcoin giải quyết vấn đề lòng tin bằng cách giành quyền kiểm soát hệ thống tiền tệ từ tay của các cơ quan trung ương và vào tay nhiều người trong một mạng lưới rộng lớn người dùng phân tán, không ai trong số họ có quyền kiểm soát tối cao. Từ đó giải thích cho thuật ngữ phi tập trung có nghĩa là gì.

　　Tất nhiên Bitcoin là có người tạo ra nó, (chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về những người này trong bài học tiếp theo) nhưng món quà lớn nhất mà người này mang đến là ẩn danh và từ bỏ mọi quyền kiểm soát, có nghĩa Bitcoin thành công nhờ vào lòng tin của mọi người đối với nó, được kiểm soát bởi nhiều người chứ không phải một số ít.

　　Tất cả những người dùng này chạy một số phần mềm duy trì mạng lưới Bitcoin, tạo ra sự đồng thuận liên tục về số dư bitcoin của mọi người dùng. Tất cả các giao dịch Bitcoin là cuối cùng và không thể tự ý đảo ngược trừ khi tất cả người dùng đồng thuận, vì vậy, khi mạng lưới phát triển, nó sẽ trở nên an toàn hơn.

　　Những người dùng này (còn được gọi là nút - Nodes) được khuyến khích để hỗ trợ và duy trì độ chính xác của mạng lưới.

　　Việc sử dụng mật mã đảm bảo an toàn cho các giao dịch chống tình trạng gian lận và trộm cắp, đồng thời cho phép bất kỳ ai cũng có thể xác minh tính chính xác của tất cả các giao dịch trong hệ thống.

　　Bạn không thể hối lộ các thuật toán được. Dù bạn có cố dùng những lời ngọt ngào, xoa dịu hay đe dọa một phương trình đến đâu, bạn cũng sẽ không thay đổi kết quả của nó. Vì vậy, khi nhìn lại, không quá ngạc nhiên khi toán học - kết hợp với máy tính - là câu trả lời giải quyết cho vấn đề về lòng tin vào hệ thống tiền tệ.

　　Thiết kế của Bitcoin giúp bạn không thể đóng băng, thu giữ, tiêu tiền của người khác hoặc tiêu cùng một số bitcoin hai lần. Nếu bạn cố gắng chi tiêu gấp đôi số tiền của mình, bạn sẽ chỉ thực hiện được duy nhất một giao dịch – nếu thực hiện bất kỳ giao dịch nào khác sẽ không thành công.

　　Vì vậy, khi bạn muốn gửi 0,5 bitcoin cho bạn bè của mình, bạn có thể sử dụng một ứng dụng trên điện thoại thông minh, giống như ngân hàng cá nhân của bạn và mạng lưới đều đồng thuận rằng số dư của bạn đã bị trừ 0,5 và bạn của bạn đã nhận thêm 0,5 bitcoin.

　　Không giống như các loại tiền tệ của quốc gia, Bitcoin là một hệ thống tiền tệ toàn cầu, không có biên giới. Nó có thể được trao đổi gần như ngay lập tức, bất cứ lúc nào. Không có một “giờ làm việc ngân hàng Bitcoin” và cũng chẳng cho quy trình xác minh KYC nào hết.

　　Nhưng những nguyên tắc của tiền ổn định đều có ở Bitcoin.

　　· Khan hiếm – Sẽ chỉ có 21 triệu bitcoin được lưu hành và những bitcoin mới được đào (quá trình tạo ra các đồng tiền mới) với tốc độ có thể dự đoán được. Điều này có nghĩa là sẽ không bao giờ có một cơn sóng thần bitcoin mới đột ngột tràn ngập thị trường tạo ra lạm phát

　　· Bền – Với một lượng người dùng lớn như vậy thì phải có một thảm họa không thể tưởng tượng nổi mới có thể đánh gục được tất cả họ cùng một lúc

　　· Dễ mang chuyển - Xét cho cùng, nó chỉ là dữ liệu để bạn có thể sử dụng điện thoại, thiết bị USB hoặc thậm chí chỉ là mã QR trên một mảnh giấy.

　　· Có thể chia được - Bitcoin có mệnh giá đặc biệt của riêng nó đến tám chữ số thập phân là Tick

　　· Có thể thay thế được – Cái hay của một hệ thống phi tập trung đó là không ai có thể nhận được miễn giảm đặc biệt, mọi Bitcoin đều được tạo ra như nhau.

　　Hai trong một – Một loại tiền tệ và hình thức đầu tư trên Internet

　　Khi hệ thống Bitcoin ra mắt, đơn vị tiền bitcoin không có giá trị. Mãi cho đến năm 2010, khi ai đó trả 10.000 BTC để mua một vài chiếc pizza, bitcoin mới bắt đầu có dấu hiệu cho thấy nó có thể được sử dụng làm tiền.

　　Tính đến tháng 4 năm 2021, con số đó sẽ lên tới 600.000.000 USD - dễ dàng trở thành bữa tối đắt nhất trong lịch sử. Rõ ràng lòng tin vào hệ thống Bitcoin đã tăng lên đáng kể khi mọi người đang trên cuộc hành trình giống như của bạn là tìm hiểu về tiền ổn định.

　　Nhưng liệu có ai dùng nó làm tiền không？ Có chứ, có hơn 1 triệu địa chỉ Bitcoin (người dùng) đang hoạt động, đặc biệt là những người trải qua tình trạng siêu lạm phát như đã nói ở trên, điều này liên tục làm giảm sức mua của các loại tiền hiện có của họ và họ muốn tìm kiếm một kho lưu trữ giá trị vững chắc. (Chúng tôi sẽ giải thích cách đo lường mức độ chấp nhận Bitcoin trong một bài viết sau).

　　Hy vọng rằng đến đây bạn đã hiểu về các thuật ngữ cơ bản tiền điện tử là gì và cách loại tiền này cố gắng để đạt được chức năng như của một loại tiền ổn định. Là tiền điện tử đầu tiên xuất hiện, thiết kế của Bitcoin đã mở ra một trang mới trong hành trình của chúng ta để tìm kiếm loại tiền ổn định tốt nhất và đây mới chỉ là bước khởi đầu.

　　Bạn sẽ khám phá trong các bài học sau về quá trình Bitcoin phát triển và khi nhiều người hiểu hơn về nó, sẽ càng có nhiều cải tiến và nâng cao chất lượng của loại tiền này xuất hiện.

　　Biên giới cuối cùng của bitcoin là sự biến động. Mặc dù giá cả và mức độ phổ biến của nó đang tăng lên, nhưng nó vẫn dễ bị biến động lớn về giá trị bởi vì sự thật thì Bitcoin vẫn còn ở giai đoạn sơ khai, vì vậy xin chúc mừng, bạn đã sớm gia nhập được buổi tiệc.

　　Nhưng khi ngày càng có nhiều người sở hữu (và sử dụng) nó, thì có mọi lý do để tin rằng tiền điện tử sẽ trở nên ổn định hơn theo thời gian và dần chứng minh đây là loại tiền tối cao.